Dünya Bankası ve TÜİK’in ortaklaşa yürüttüğü “İller Bazında Beşeri Sermaye 2021-2023” araştırması, Türkiye’nin nitelikli insan gücünün hızla eridiğini ortaya koydu. 19 Eylül’de açıklanan veriler, Türkiye’nin Beşeri Sermaye Endeksi’nin (BESE) 2023’te yüzde 0,9 düşüşle 0,690’a indiğini gösterdi. 2021’de 0,693 olan endeks, 2022’de 0,696’ya yükselmiş ancak 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Hatay depreminin yıkıcı etkisiyle sert bir gerileme yaşadı. Avrupa Birliği’nin (AB) 0,730’luk ortalamasına yaklaşamayan Türkiye, küresel sıralamada da gerilerde kaldı.
AB ORTALAMASINA EN YAKIN 5 İL
BESE, eğitim, sağlık ve yaşam kalitesi gibi unsurları ölçerek bir ülkenin geleceğini değerlendiriyor. Araştırmaya göre, Türkiye’de AB ortalamasına en yakın beş il:
- Çanakkale: 0,781 puanla lider.
- Antalya: 0,761 puanla ikinci sırada.
- Erzincan: 0,756 puanla üçüncü.
- Eskişehir: 0,755 puanla dördüncü.
- Rize: 0,749 puanla beşinci.
Bu iller, eğitim, sağlık ve refah açısından Türkiye’nin en yüksek beşeri sermayesine sahip bölgeleri olarak öne çıkıyor. Ancak Şırnak 0,599 ile en düşük puanı alırken, Şanlıurfa, Ağrı, Muş, Gümüşhane ve depremden etkilenen Adıyaman, Manisa, Malatya, Hatay, Kahramanmaraş gibi iller de ciddi gerileme gösterdi.
DEPREM VE EKONOMİK KRİZ VURDU
Türkiye’nin beşeri sermayesindeki düşüşte, 6 Şubat depreminin altyapıyı tahrip etmesi ve ekonomik kriz etkili oldu. Yüksek enflasyon, düşük ücretler ve açlık sınırının altındaki gelirler, özellikle emekliler ve asgari ücretlileri vurdu. Eğitim puanı 0,725’e, hayatta kalma 0,985’e gerilerken, sağlık 0,966’ya hafif yükseldi.
