Türkiye'de bahar ve yaz aylarının gelişiyle birlikte milyonlarca kişinin yaşam kalitesini düşüren mevsimsel alerjiler, sadece polenlerle değil, günlük beslenme alışkanlıklarıyla da yakından ilişkili. Uzmanlar, özellikle histamin içeriği yüksek gıdaların ve bazı besinlerdeki çapraz reaksiyon riskinin, alerji semptomlarını beklenmedik şekilde artırabileceği konusunda ciddi uyarılarda bulunuyor.
Mevsim geçişlerinde hapşırık, burun tıkanıklığı ve göz yaşarması şikayeti olanlar için beslenme düzeninin gözden geçirilmesi büyük önem taşıyor.
Kuruyemişler ve Çapraz Reaksiyon Tuzağı
Türkiye mutfağında yeri büyük olan fındık, ceviz ve badem gibi ağaç kuruyemişleri, özellikle huş ağacı polenine alerjisi olan bireylerde alerjik tepkileri tetikleyebiliyor. Bu durum, kuruyemişlerdeki proteinlerin polen proteinlerine benzemesi ve bağışıklık sisteminin bu benzerliği ayırt edemeyerek tepki vermesiyle (çapraz reaksiyon) ortaya çıkıyor. Uzmanlar, polen yoğunluğunun arttığı dönemlerde kuruyemiş tüketiminin dikkatle izlenmesini öneriyor.
Benzer bir risk, rahatlatıcı etkisiyle bilinen papatya çayında da mevcut. Papatya bitkisinin yapısında bulunan proteinler, huş poleniyle benzerlik göstererek cilt döküntüsünden solunum güçlüğüne kadar çeşitli reaksiyonlara neden olabiliyor. Alerji sezonunda, bitki çaylarının içeriğine dikkat etmek kritik önem taşıyor.
Meyve ve Sebzelerde Ağız Alerjisi Sendromu
Mevsimsel alerjisi olanlar için bazı çiğ meyve ve sebzeler de risk taşıyor. Tıp literatüründe "Polen-Gıda Alerji Sendromu" olarak adlandırılan bu durumda, gıdanın tüketilmesi ağızda kaşıntı ve dudaklarda şişliğe yol açabiliyor.
Huş poleni alerjisi olanlar için elma, şeftali, havuç, kivi ve kiraz gibi meyveler.
Yabani ot poleni duyarlılığı olanlar için muz, karpuz, salatalık ve kavun.
Çayır poleni alerjisi olanlarda ise domates ve portakal riskli gıdalar arasında yer alıyor.
Bu gıdaların pişirilerek tüketilmesi, alerjen proteinleri etkisiz hale getirebildiği için semptomları hafifletebilir.
Histamin Yükselten Tehlikeler: Baharat ve Alkol
Türkiye mutfağının ayrılmaz parçası olan baharatlı yiyecekler (acı biber, jalapeño vb.), içerdikleri kapsaisin maddesi nedeniyle vücutta histamin üretimini artırarak burun akıntısı ve göz sulanmasını tetikleyebiliyor.
Özellikle kırmızı şarap, bira ve fermente alkollü içecekler ise yüksek histamin içeriğiyle alerjik reaksiyonların temel tetikleyicisi konumunda. Alkol, aynı zamanda histamini parçalayan enzimin (DAO) üretimini de baskılayarak vücutta histamin birikimine yol açıyor. Uzmanlar, mevsimsel alerjisi olanların bu dönemde alkol tüketimini minimuma indirmesini tavsiye ediyor.
Sonuç olarak, mevsimsel alerjilerle mücadele eden bireylerin, polen takviminin yanı sıra beslenme günlüğünü de dikkatle tutmaları ve uzman bir diyetisyen veya alerji uzmanından destek almaları, semptomların kontrol altına alınmasında anahtar rol oynuyor.
