Çarşamba günü imzalanan 'Gerçek Gıda, Sağlıklı Çocuklar Yasası' ile Amerika Birleşik Devletleri'nde sağlıksız ultraişlenmiş gıdaları tanımlamak ve sonuçta yasaklamak için ilk kez kapsamlı bir yasal çerçeve oluşturulmuştur. Bu önemli gelişme, ülkenin gıda arzını reform etme konusundaki artan hareketi somut bir adıma dönüştürmüş ve eğitim kurumlarında sunulan beslenme standartlarını yeniden şekillendirmiştir. Eyalet meclisinin eylül ayının ortasında tasarıyı kabul etmesinin ardından valinin imzası ile yürürlüğe giren bu yasa, 2025-26 okul yılında Kaliforniyalı okul çocuklarına sunulması öngörülen 1 milyardan fazla öğünü doğrudan etkileyecektir.
Çocukların beslenme alışkanlıklarında endişe verici durum
Son bir Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin (CDC) raporuna göre, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çocuklar ortalama olarak kalori alımlarının üçte ikisini, çeşitli katkı maddeleri ve yüksek kalorili şeker, tuz ve yağlarla dolu ultraişlenmiş gıdalardan almaktadırlar. Bu alarmist istatistik, genç nüfusun beslenme kalitesinin ne denli tehlikeli bir seviyeye ulaştığını göstermektedir. Ultraişlenmiş gıdaların yaygın tüketimi, çocuklarda obezite, diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar gibi ciddi sağlık sorunlarının artmasına doğrudan katkı sağlamaktadır. Bu nedenle, okul ortamında sunulan gıdaların kalitesini iyileştirmek, çocukların gelecekteki sağlık durumunu belirleyen kritik bir faktör haline gelmiştir.
Ultraişlenmiş gıdaların tanımlanması ve kademeli yasaklanması
Kaliforniya mevzuatı, ultraişlenmiş gıdayı tanımlamakla kalmıyor—bu görev dünya çoğunluğunun henüz başaramadığı bir şey—aynı zamanda halk sağlığı yetkilileri ve bilim insanlarının hangi ultraişlenmiş gıdaların insan sağlığına en zararlı olduğuna karar vermesini gerektirmektedir. Bu kapsamlı tanımlama süreci, gıda endüstrisinin karmaşık yapısında bir standart oluşturarak, hangi ürünlerin tehlikeli olduğunun bilimsel temeller üzerinde belirlenmesini sağlayacaktır. Herhangi bir 'endişe verici ultraişlenmiş gıda' daha sonra okul gıda arzından kademeli olarak çıkarılacak ve bu geçiş süreci, okul yönetimleri ve gıda tedarikçilerine uyum süresi tanıyacaktır. Kademeli yaklaşım, ani değişimlerin neden olabileceği aksamaları önlerken, aynı zamanda çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıklarına kademeli biçimde geçişini kolaylaştıracaktır.
Hükümet hareketi ile endüstri baskısı arasındaki çatışma
Kaliforniya'nın kararlı hareketi, ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Müdürü Robert F. Kennedy Jr. tarafından öncülük edilen 'Amerika'yı Tekrar Sağlıklı Yapın' (MAHA) hareketi ile keskin bir tezat oluşturmaktadır. MAHA Komisyonu, bu yılın ağustosunda ultraişlenmiş gıda konusunda kararlı bir hareketi vaat etmişti; ancak eylül ayında yayınlanan nihai rapor, hükümetin ultraişlenmiş gıdaları tanımlamaya yönelik 'çabaları sürdüreceğini' vaat etmekle sınırlı kalmıştır. Chapel Hill'deki Kuzey Carolina Üniversitesi Gillings Küresel Halk Sağlığı Okulu'nda W.R. Kenan Jr. Ayırt Edici Profesörü Barry Popkin, bu durumu değerlendirerek, nihai MAHA raporunun tüm vaatlerden ibaret ve hiçbir gücü olmadığını belirtmiştir. Popkin'in görüşüne göre, gıda, tarım ve ilaç endüstrilerinin Beyaz Saray'a ulaştığını ve günü kazandığını göstermektedir.
Lobi çabalarına karşı iki partili destek
Kaliforniya'da da benzer endüstri baskısı yaşanabilirdi, ancak tasarıyı ortak sponsorluğu yapan Washington DC merkezli sağlık savunuculuğu kuruluşu Çevre Çalışma Grubu (EWG) başkanı yardımcısı Bernadette Del Chiaro, çok ciddi bir muhalefet olduğunu ancak tasarının yasa haline gelmesini başarıyla sağladıklarını belirtmiştir. Endüstri bu tasarıların yasa haline gelmesini önlemek için her zaman bağırır, çığlık atar ve korkunç bir şekilde savaşmaktadır. Tasarının kabul edilmesi için geçmesi gereken komite sayısı, ne kadar yoğun lobicilik yapıldığını açıkça göstermektedir. Ancak nihai oy, her şeyi söyledi: Kaliforniya'nın 120 meclis üyesi ve senatörünün her ikisinden—Cumhuriyet ve Demokrat partilerinden—sadece biri hayır oyu verdi; San Diego'dan bir Cumhuriyetçi. Bu geniş iki partili destek, konunun ne denli önemli ve toplumun tamamı tarafından desteklendiğini göstermektedir.
Halk bilinci ve toplumsal talep
Del Chiaro, geniş bir iki partili destek alınmasının nedenini, sonuçta bu hareketin aşağıdan yukarıya geldiğini ve politikacıların toplumlarında bu sorunları duyması ile bunu yapmak istemesine bağlamıştır. Amerikalıların her şeyimizde—gıdamızda, suyumuzda ve havamızda—kimyasal maddeler olduğu gerçeğine uyanmaya başladığı bu dönemde, ultraişlenmiş gıdaları yasaklamak bir zorunluluk haline gelmiştir. Toplumun artan bilinci ve sağlık konusundaki endişeleri, politikacıları somut adımlar atmaya teşvik etmiştir. Bu yasanın kabulü, halk talebinin ne denli güçlü olduğunu ve çocukların sağlığı konusundaki toplumsal konsensüsü yansıtmaktadır. Kaliforniya'nın bu tarihi adımı, diğer eyaletlere de benzer yasaları çıkarmak için bir model ve ilham kaynağı olacaktır.
