Bilim insanlarının uzun yıllar boyunca araştırdığı yaşlanma mekanizması konusunda önemli bir gelişme yaşanmıştır. İsrail'deki Ben-Gurion Negev Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, vücutta zamanla biriken ve hayatı yavaş yavaş durma noktasına getiren doku hasarı ile iltihabı hızlandıran zararlı yaşlanan hücreleri ortadan kaldırmanın bir yolunu keşfetmiştir. Ekibin yaptığı çalışmalar, CD4 T bağışıklık hücrelerinin vücutta biyolojik yaşlanma tespit edildiğinde hasarlı dokuların katillerine dönüştüğünü ortaya koymaktadır.
CD4-Eomes hücrelerinin rolü ve keşfi
Araştırmacılar tarafından CD4-Eomes olarak adlandırılan bu yeni bağışıklık hücre türü, ürettikleri proteinin adından esinlenerek isimlendirilmiştir. Daha önceki çalışmalarda bu hücreler fark edilmiş olsa da, bu son araştırma ilk kez moleküler düzeyde yaşlanan hücreler ile yaşlanma arasındaki yakın bağlantıyı vurgulamaktadır. Araştırmacılar yayınlanan makalelerinde, CD4-Eomes hücrelerinin doku yaşlanmasını düzenlemedeki temel rolünü, yaşa bağlı hastalıklar ve uzun ömür için olan etkilerini açıkça gösterdiklerini belirtmişlerdir. Bu keşif, yaşlanma karşıtı tıbbi araştırmaların yeni bir boyuta taşınması anlamına gelmektedir.
Yaşlanan hücreler ve bağışıklık sistemi arasındaki ilişki
Sevgiyle zombi hücreler olarak anılan yaşlanan dokular, artık yeni hücre nesillerine bölünmezler. Ancak bu hücreler, yerel çevrelerinde iltihabı tetikleyen moleküller üretecek kadar işlevsel kalmaya devam ederler. Yaşlanan hücrelere saldıran özelleşmiş bağışıklık birimleri, önceki çalışmaların gösterdiği gibi, yaşlılığa yaklaştıkça daha bol olma eğilimindedir. Bu gözlem, araştırmacıları CD4-Eomes hücrelerinin tam olarak ne yaptıklarını daha yakından incelemeye yöneltmiştir. Farklı yaşlardaki farelerdeki hücreleri karşılaştıran çalışmalar, iki önemli bulguya ulaşmıştır. Birincisi, CD4-Eomes'a geçiş, yaşlanan hücrelerin varlığıyla tetiklenmiş olup, bağışıklık sisteminin bekleyen iltihap riskini tespit ederek buna göre uyum sağladığını göstermektedir.
İkinci bulgu ise daha da önemlidir. Fareler CD4-Eomes uzmanlaşmalarını kaldırmak için genetik olarak düzenlendiğinde, yaşlanan hücreler daha da bol hale gelmiştir. Bu sonuç, CD4-Eomes bağışıklık hücrelerinin yaşlanan hücreleri kontrol altında tuttuğunun doğrudan kanıtıdır. Başka bir deyişle, bu özel hücreler olmadığında, vücutta zararlı yaşlanan hücrelerin sayısı önemli ölçüde artmaktadır. Bu mekanizma, yaşlanma sürecinin nasıl ilerlediğini anlamamız açısından kritik bir öneme sahiptir.
Kronik hastalıklarda koruyucu etkiler
Araştırma ekibi, daha ileri deneyler yaparak CD4-Eomes hücrelerinin kronik hastalıklardaki etkilerini incelemiştir. Özellikle fare karaciğer sirozu modelinde benzer koruyucu etkiler gözlemlenmiştir. CD4-Eomes hücreleri mevcut olduğunda, yara izi azalmış ve yaşlanan hücre seviyeleri düşmüştür. Bu bulgular, yaşlanan hücrelerin kontrol altında tutulmasının, kronik hastalıkların ilerlemesini yavaşlatabileceğini göstermektedir. Karaciğer sirozu gibi ciddi hastalıklarda bu tür bir koruyucu mekanizmanın varlığı, gelecekteki tedavi stratejileri için umut verici bir yöndür.
