Böcek Ailesi’nin İstanbul’daki otel konaklaması sırasında yaşamını yitirmesiyle ilgili soruşturma sürerken, kullanılan böcek ilaçlarının tehlikeli boyutu yeniden gündeme taşındı. Türkiye’de yaygın olarak kullanılan pek çok haşere ilacının internetten kolayca temin edilebilmesi, uzmanlara göre ciddi bir halk sağlığı riski oluşturuyor.
Almanya’dan İstanbul’a tatile gelen Çiğdem ve Servet Böcek çifti ile çocukları Masal ve Kadir Muhammet’in ölümüne ilişkin yapılan incelemede, kaldıkları otelde ruhsatsız şekilde kullanılan Alfasc ve Cypermetrin içerikli kimyasallar tespit edildi. Bu maddelerin yoğun maruziyette kusma, mide ağrısı, ishal, bilinç kaybı ve koma gibi ağır etkiler gösterdiği biliniyor. Ailenin hastanede belirtiler göstermesi, ardından odalarına döndükten sonra durumlarının daha da kötüleşmesi dikkat çekti.
İLAÇLAMA SONRASI ORTAM NE KADAR KAPALI KALMALI?
Ziraat Mühendisi Övsen Zümre, haşere ilaçlarında kullanılan yöntemlere göre kapalı kalma süresinin değiştiğini belirtti.
Jel ve basit sprey uygulamalarında özel bir bekleme gerekmezken,
ULV (sisleme) yönteminde mekânın en az 3–4 saat kapalı kalması, ardından 1–2 saat havalandırılması gerektiğini vurguladı.
Zümre, ilaçlama işlemlerinin yalnızca Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatlı biyosidal ürünlerle ve yine ruhsatlı firmalarca yapılmasının yasal zorunluluk olduğunu hatırlattı.
YAN DAİRELERE GAZ GEÇİŞİ MÜMKÜN MÜ?
Zümre’ye göre bazı kimyasallar duvar içi boşluklardan gaz hâline geçerek sızabilir, ancak bu durum yalnızca fümigant olarak kullanılan özel maddeler için geçerli. Bu ürünlerin evlerde kullanılmadığını, yalnızca yetimli operatörler tarafından depo gibi alanlarda uygulanabileceğini söyledi.
Uzmanlar ise havalandırma boşlukları, asma tavanlar ve binanın yapısının gaz geçişini etkileyebileceğini belirtiyor.
FÜMİGASYONDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Fümigasyonun, zararlıları tamamen yok etmek için uygulanan en ağır yöntem olduğunu belirten Zümre, şu kuralları sıraladı:
İşlem meskun alanlardan uzak bölgelerde yapılmalı,
Uygulamayı sadece yetkili operatörler gerçekleştirmeli,
Gaz maskesi ve uygun filtre kullanılmalı,
İşlem sırasında yiyecek tüketilmemeli,
Fümigantla temas edilmemeli,
Uyarı levhaları asılmalı,
Operatör, zehirlenme belirtilerinde derhal sağlık kuruluşuna başvurmalı.
İNTERNET SATIŞI ACİLEN DENETLENMELİ
Uzmanlar, kimyasal ürünlerin internetten kontrolsüzce satılmasının büyük risk oluşturduğunu belirterek satışların sınırlanması gerektiğini vurguladı. Türkiye’de ruhsatsız ürünlerin satışının yasak olduğunu hatırlatan uzmanlar, bu maddelerin bilinçsiz kullanımının sinir ve solunum sistemine zarar verebileceğini ifade ediyor.
KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI’NDAN KRİTİK UYARI
Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, son günlerde yaşanan zehirlenme ve ölüm olaylarının “kimyasallara kolay erişim” tehlikesini açık şekilde gösterdiğini belirtti.
Odanın açıklamasından öne çıkanlar:
Alüminyum fosfit, depolarda kullanılan güçlü bir pestisit ve fumigant. Su veya nemle temas ettiğinde fosfin gazına dönüşüyor.
Fosfin gazının:
1000 ppm seviyesinde 5 dakikada,
290–600 ppm seviyesinde 30–60 dakika içinde ölümcül olabileceği kaydedildi.
Oda, kimyasal satış ve kullanımında ciddi boşluklar olduğunu vurgulayarak şu adımların zorunlu hâle getirilmesini önerdi:
Tehlikeli kimyasalların satışını yapacak işletmelerde Kimya Mühendisleri Odası onayı,
Biyosidal ürün eğitimi olmayan kişilere satış ve uygulama yasağı,
Her uygulamada profesyonel firmaların zorunlu tutulması,
Vatandaşların kimyasal kullanmadan önce uzman kurumlardan bilgi alması.
