Ev sahipleri dikkat! Bunu yapmayana ceza yağacak: 1 Mart itibariyle başlıyor

Sulama kanalına giren çocuk yaşamını yitirdi

Kiradan gelir elde eden ev sahiplerinin dikkat etmesi gereken tarih yaklaştı. Ev sahipleri için beyanname dönemi 1 Mart itibariyle başlayacak. İşte kira geliri beyanıyla ilgili tüm detaylar...

KİRA GELİRİ ELDE EDENLER DİKKAT!

Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem A Haber canlı yayınında beyanname detaylarıyla ilgili bilgi verdi. Erdem, 'Vergi ayı dediğimiz mart ayı geliyor. Hem vergi ödemeleri var hem beyanname verme durumu var. Eğer evinizi veya iş yerinizi kiraya vermişseniz 2023 yılında ve oradan kira geliri de elde ettiyseniz bunun vergisini vermeniz lazım. Bu vergiyi vermek için de beyanname veriyorsunuz.

Bunu vermezseniz hem istisnalardan yararlanamıyorsunuz hem de sizin için bir idari ceza parası çıkıyor o vergiyle ilgili.

Kira geliri elde edenler açısından bir istisna var. 21 bin TL'ye çıkartıldı o. 21 bin liralık kısımdan vergi ödemiyorsunuz. Eğer siz 2023 yılında 21 bin TL kira geliri elde etmişseniz beyanname vermenize gerek yok. Ama üzerinde gelir elde etmişseniz diyelim ki 42 bin TL gelir elde ettiniz bunun 21 bin TL'si siliniyor. Kalan 21 bin TL için beyanname veriyorsunuz.' dedi.

İstisna tutarları ile ilgili de değerlendirme yapan Erdem, '2024 yılında gelir elde edenler 33 bin TL için istisna tutulacak. Bir başka şey de siz evinizi kiraya verdiniz ama siz de kirada oturuyorsunuz dolayısıyla o ödediğiniz kiraları vergi matrahından düşebiliyorsunuz. Mesela evinizi DASK yaptırdınız sigorta yaptırdınız bu giderlerinizi de yine gelirinizden düşebiliyorsunuz. Evinizi kredi ile aldınız hala kredi ödemeleriniz devam ediyor burada da faizi düşebiliyorsunuz.' ifadeleri kullandı.



KİRACILARA MEKTUP GİDİYOR

Vergi incelemesi kapsamında kiracılara mektup gittiğine de dikkat çeken Faruk Erdem, 'Kiracılar vergi dairesine davet ediliyor. Gelin her ay siz düzenli olarak para yatırmışsınız gerçekten kiranız bu kadar mu bunu belgelendirebilir misiniz daha fazla para ödüyor musunuz diye sorulacak.' dedi.

PEKİ KİMLER BEYANNAME VERECEK?

Mesken kira geliri elde edenler elde ettikleri kira gelirinin 2023 yılı için istisna tutarı olan 21 bin lirayı (2024 yılı için 33 bin lira) aşması halinde beyanname verir. 2023 yılı içerisinde 21 bin lira ve altında mesken kira geliri elde edenler beyanname vermek zorunda değildir.

KİRA GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİNDE HANGİ YÖNTEM SEÇİLMELİ?

Takvim Gazetesi'inden Çığıl Ön Yener'in haberine göre ev sahiplerinin elde ettiği kira gelirlerinin vergilendirilmesinde 2 yöntem bulunuyor. Götürü gider yönteminde belge aranmaksızın kira gelirlerinden istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutarın yüzde 15'i götürü gider olarak hasılattan indiriliyor. Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda ise kira gelirinden Gelir Vergisi Kanunu'nda belirtilen giderler indirilebilir. Ancak, bu giderlerin vergiden istisna edilen tutara isabet eden kısmı indirilemez. İndirim konusu yapılan giderlerin belgelendirilmesi zorunlu olup, bu belgelerin 5 yıl süresince saklanması gerekir.



GERÇEK GİDER YÖNTEMİNİ SEÇENLER HANGİ GİDERLERİ İNDİREBİLİR?

-Kiraya veren tarafından, kiraya verilen gayrimenkul için ödenen; aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,

-Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile orantılı olan idare giderleri,

-Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri,

-Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara harcanan borçların faiz giderleri,

-Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin yüzde 5'i,

-Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları,

-Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar ile kiraya veren tarafından yapılan ve gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu
sağlamaya yönelik harcamalar. (Bu harcamalar 2023 takvim yılı için 4 bin 400, 2024 takvim yılı için 6 bin 900 lirayı aşıyor ise maliyet olarak dikkate alınabilir.),
-Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım giderleri ile bakım ve idame giderleri,

-Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,

-Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira bedeli (kiranın indirilemeyen kısmı gider fazlalığı sayılmayacaktır.),

-Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar gayrisafi hasılattan indirilebilecektir. Ancak, gerçek gider yönteminin seçilmesi, konut kira geliri elde edilmesi ve konut kira gelirlerine uygulanan istisnadan yararlanılması durumunda, gerçek gider tutarının istisnaya isabet eden kısmı, gayrisafi hasılattan indirilemeyecektir.



HANGİ SİGORTA PRİMLERİ İNDİRİLEBİLİR? BES DE İNDİRİM KONUSU YAPILABİLİR Mİ?

Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin yüzde 50'si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin yüzde 100'ü dikkate alınıyor. İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin yüzde 15'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşamıyor. Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) ödenen katkı paylarının indirim konusu yapılması mümkün değil.

EĞİTİM VE SAĞLIK HARCAMALARI NASIL İNDİRİLİR?

Mükellefin kendisi, eşi ve çocukları (18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları) için Türkiye'de yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilen gelirin yüzde 10'unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilebiliyor. Ancak bu giderlerin gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şart. Kitap ve kırtasiye masrafları, okul servis ücretleri, forma ve ayakkabı masrafları, özel yurt masrafları indirim olarak dikkate alınabiliyor. Okul yemek masrafları ve vakıf üniversitelerine (kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmadığı için) ödenen eğitim harcamaları ise indirim olarak dikkate alınamıyor.



GERÇEK GİDER OLARAK İNDİRİLECEK HARCAMALARIN TUTARI NASIL HESAPLANIR?

Burada şu formül uygulanır:

* Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat - Konut Kira Geliri İstisnası

* İndirilebilecek Gider = (Toplam Gider x Vergiye Tabi Hasılat) / Toplam Hasılat

Örneğin; 2023 yılında 50 bin lira kira geliri elde eden bir mükellefin bu yıl içinde yaptığı indirilebilir nitelikteki harcamalar toplamı 10 bin liradır. Konut kira geliri istisnasından yararlanan bu mükellefin gerçek gider yöntemini seçmesi halinde indirilebilecek gideri şu kadardır:

* Vergiye tabi hasılat = 50.000 - 21.000 = 29.000

* İndirilebilecek gider = (10.000 x 29.000) / 50.000 = 5.800

GÖTÜRÜ GİDER YÖNTEMİ SEÇİLİRSE GİDER İNDİRİMİ NASIL HESAPLANIR?

Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın yüzde 15'i oranındaki götürü gideri gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler.



YÖNTEM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN BİR SÜRE SINIRI VAR MI?

Götürü gideri yöntemini seçen mükellefler iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemez. Gerçek gider yönteminden yararlanan mükellefler ise istedikleri zaman götürü gider yönteminden faydalanma hakkına sahiptir.

EVİNİ KİRAYA VERİP KİRADA OTURANLAR NE YAPACAK?

Sahibi bulundukları konutları kiraya verenler gerçek gider yöntemini seçmeleri durumunda oturdukları konut veya lojman için ödedikleri kira bedelini gider olarak düşebilirler.

HİSSELİ EVDE BEYANNAME NASIL VERİLİR?

Şahıslardan her birinin sadece kendi hissesine karşılık gelen kira gelirini beyan etmesi gerekir..



KİRA GELİRİ ELDE EDİLDİĞİ HALDE BEYANNAME VERİLMEZSE VEYA EKSİK BEYAN EDİLİRSE NE OLUR?

Bu durumda 2023 yılı için 21 bin liralık istisnadan yararlanılamaz. Ancak idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamede yer almayan konut kirası gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan edenler söz konusu istisnadan yararlanabilirler. Kira gelirinin beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin vergi dairesince tespit edilmesi halinde, vergi dairesi tarafından cezalı tarhiyat yapılır..

BEYANNAME NE ZAMAN VE NEREYE VERİLMELİ?

Mükelleflerin, 1 Ocak-31 Aralık 2023 dönemine ait kira gelirleri için beyannamelerini 1 Mart-1 Nisan tarihleri arasında vermeleri gerekiyor. Beyanname ikametgahın bulunduğu yerin vergi dairesine verilebilir.



BEYANNAMELER HAZIR BEYAN SİSTEMİNDEN NASIL GÖNDERİLECEK?

https://hazirbeyan.gib.gov (https://hazirbeyan.gib.gov/) tr adresinden, interaktif vergi dairesinden, internet vergi dairesinden giriş yaparak ya da Hazır Beyan Mobil uygulaması aracılığıyla sisteme girip beyanname göndermek mümkün. Sistem üzerinden eksik ya da hatalı olan bilgileri düzeltebilir, beyannameleri düzeltilmiş şekliyle onaylayarak gönderebilirsiniz.

Sistemden daha önce beyanname vermemiş veya mükellefiyet kaydı olmayanlar da yararlanabilecek. Yıllık gelir vergisi beyannamenizi sistem üzerinden onaylayıp gönderdiğinizde ilgili vergi dairesinde mükellefiyetiniz otomatik olarak açılacaktır.

VERGİ NE ZAMAN VE NEREYE ÖDENİR?

Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir. Hesaplanan vergi; Gelir İdaresi Başkanlığı'na ait www.gib.gov.tr (https://www.gib.gov.tr/) internet sitesi (İnteraktif Vergi Dairesi ve GİB Mobil Uygulaması) adresi üzerinde bulunan İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden; (https://ivd.gib.gov.tr/) vergi tahsiline yetkili olan banka şubelerine, bağlı bulunulan vergi dairesine, bağlı bulunulan vergi dairesinin bildirilmesi şartı ile herhangi bir vergi dairesine ödenebilir.